Bu etkinliğin amacı, öğretmen adaylarının TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı’na yönelik proje önerisi hazırlamalarını sağlamaktır.

Sürekli gelişim halinde olan bilim ve teknoloji bireylerin rollerinin ve ihtiyaçlarının da etkilenmesine sebep olmuştur. Günümüzde bireylerden değişen ve gelişen dünyaya hızlı bir biçimde uyum sağlamaları gerekmektedir. Uyum sürecinde bireylerin yaratıcı olmaları beklenmektedir. Dolayısıyla günümüz dünyasına uyum sağlayabilen bireyler yetiştirmek sadece öğrencilere bilgiyi direkt olarak vermekle değil onlara bilgiye ulaşma yollarını kazandırmakla mümkün gözükmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2019-2023 stratejik planında “bilime sevdalı bireyle yetiştirme” hedefi yer almaktadır (MEB, 2019). “Bilime sevdalı bireyler” yetiştirme hedefine ulaşabilmek amacıyla geleceğin öğretmenleri olacak öğretmen adaylarının bilime sevdalı bireyler olmaları ve lisans eğitimleri sırasında bilimsel araştırma yapabilme imkânına sahip olmaları oldukça önemlidir.

Proje bir sorunun çözülmesi amacıyla tasarlanmış, hedefleri ve sonuçları olan, sorunları çözerken çeşitli kaynaklardan yararlanan, yer ve süre sınırı olan, sonuç odaklı bir süreç olarak tanımlanmaktadır (Erdem ve Akkoyunlu, 2002; Solomon, 2003; Kuster vd., 2015; Tatlı, 2016). Bireylerin bir soruna çözüm üretmesi, sorunu çözerken atacağı adımlara önceden karar verebilmesi bir projenin ana özelliklerindendir (Kubinova, Novotna ve Littler, 1998). Bunun yanında bireysel öğrenmelerinde sorumlu olan öğrencilere bu konuda yardımda bulunmak ve onların diğer öğrencilerle işbirliği ile çalışmalarını sağlamak da projenin amaçlarındandır (Erdem, 2002; Demirhan ve Demirel, 2003; Erhorn-Klutting vd., 2016). Bu amaç çerçevesinde bir proje gerçekleştirilirken bir kavramın ya da becerinin kazandırılması amacıyla ilgili probleme çözüm yollarına ulaşmak amacıyla takım veya bireysel çalışmalar gerçekleştirilmektedir (Erdem ve Akkoyunlu, 2002; Shenhar, 2015; Erhorn-Klutting vd., 2016).

Projeler öğretmenlere alternatif ölçme araçlarını ve öğrencilerin proje sürecinde aktif olmasını sağlayacak etkinlikleri tanımalarını ve deneyimlemelerine imkân sağlarken; öğrencilere ise içinde bulundukları dünyaya bilimsel pencereden bakma fırsatı sunmaktadır (Tatlı, 2016). Bu niteliklerinden dolayı projeler, bireylerin hayata atıldıktan sonra gerçekleştirecekleri çalışmalarının birer provası olarak da adlandırılabilmektedir. Çünkü bireylerin içinde bulundukları çevreye uyum sürelerinin kısa olmasını sağlamak, çevrelerini gözlemlemeleri ve meydana gelen olaylar hakkında neden-sonuç ilişkisi kurabilmelerine bağlıdır (Korkmaz ve Kaptan, 2001). Proje geliştirme ve bir projeye dâhil olmanın avantajları Şekil 1’de özetlenmiştir.

Şekil 1. Proje geliştirme ve bir projeye dâhil olmanın avantajları

Proje geliştirme ve bir projeye dâhil olmanın avantajları zamanı doğru kullanma, problemlere çözüm üretme (Bolat, Bacanak, Kaşıkçı ve Değirmenci, 2014; Railsback, 2002; Yıldız, 2012), takım halinde çalışabilme, etkili iletişim becerisine sahip olma (Bahar, Nartgün, Durmuş ve Bıçak, 2014; Railsback, 2002; Yılmaz, 2015), vizyona sahip olma, interneti etkili ve doğru kullanma, öğrenilen kazanımları günlük hayat ile ilişkilendirme (Railsback, 2002) ve araştırma yapmayı öğrenme olarak özetlenebilir (Kubinova, Novotna ve Littler, 1998; Artto, Kujala, Dietrich ve Martinsuo, 2008; Harada, Kirio ve Yamamoto, 2015). Ayrıca proje sürecinin öğrencilerin eleştirel düşünme becerisini (Bahar, Nartgün, Durmuş ve Bıçak, 2014; Yılmaz, 2015) ve bilimsel süreç becerilerini (Bahar, Nartgün, Durmuş ve Bıçak, 2014; Kavacık, Kılınç ve Kavacık, 2015; Özahioğlu, 2012) geliştirdiği alanyazında vurgulanmıştır.

Proje sürecinde yer alan öğrenciler bu süreçte kendilerini geliştirme ve nitelik kazanma fırsatına erişmektedir (Torun ve Akpınar, 2021). Bu sayede proje sürecini deneyimleyen bireyler mesleki ve akademik olarak akranlarından farklılaşmaktadır (Karataş ve Özcan, 2010; Comenius, 2012). Proje geliştiren ya da bir projeye dahil olan öğrenciler ezber yapmaksızın kavrama, uygulama, sentez ve değerlendirme basamaklarına erişebilmekte ve edindikleri bilgileri daha etkili bir biçimde kullanabilmektedirler (Saracaloğlu, Akamca ve Yeşildere, 2006; Kuster vd., 2015). Ayrıca proje deneyimi öğrencilerin üst düzey düşünme ve sorgulama becerilerini de desteklemektedir (Bruce ve Bruce, 2000; Bunderson ve Anderson, 1996; Dionne, Reis, Trudel, Guillet, Kleine ve Hancianu, 2012; Okuyucu, 2019; Schneider ve Lumpe, 1996). Proje sürecinde bireyler ve kültürlerin tanıştığı, farklı bölgelerdeki araştırmacıların işbirliği içinde çalışma fırsatı bulduğu organizasyonlardır.  Proje deneyimi öğrencilerin akademik becerilerinin yanı sıra sosyal becerilerini de olumlu yönde etkilemektedir (Avcı, Su-Özenir ve Yücel, 2016; Jensen ve Buckley, 2014; Sözer; 2017). Bu nedenle proje sürecinde kazanılan deneyim hem öğretmenler hem de öğrenciler için önemli bir uygulama olduğu düşünülmektedir.

Öğretim programlarının amaçlarından biri araştıran-sorgulayan, günlük yaşamda karşılaştığı problem ile baş edebilen, meraklı ve sorumlu insanlar yetiştirebilmektir. Bu amaç doğrultusunda proje tabanlı öğrenme etkili yöntemlerden biridir (Avcı ve Su-Özenir, 2018). Proje tabanlı öğrenme öğrencinin merkezde ve öğretmenin ise yol gösterici rolünde olduğu bir yaklaşımdır (Bell, 2010). Öğrenciler merak ettikleri konu hakkında bilgiler toplar ve topladıkları bilgileri sentezleyerek analiz eder (Solomon, 2003). Başka bir deyişle öğrenciler bir konu hakkında araştırma yapmak amacıyla süreci planlamaya, yürütmeye, verileri toplamaya, analiz etmeye ve sonunda analizlerden bir sonuç çıkarmaya çalışmaktadırlar. Böylece günlük hayatta karşılaştıkları problemlere çözüm buldukları düşünülebilir (Krajcik, Marx ve Soloway, 2002).

Proje sürecine katılan ve proje kültürü ile yetişen bireyin kazanımları göz önünde bulundurulduğunda öğretim ortamlarına proje çalışmalarının entegre edilmesi gerektiği görülmektedir. Bu nedenle öğrencilere rehber olacak öğretmenlerin proje yazma ve yürütme konularında yeterli bilgiye ve deneyime sahip olmaları gerektiği düşünülmektedir. Öğretmen adaylarına lisans öğrenimleri dönemlerinde proje yazma ve yürütmeye yönelik deneyim kazanacakları ortamların sunulması adayların öğretmen olduklarında daha donanımlı olmalarını sağlayacaktır. TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı tarafından maddi olarak desteklenen 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı’nda lisans öğrencilerine başvuru yapabilme imkânı sunulmaktadır. İlgili programın amacı ülkemizdeki üniversitelerde öğrenim gören lisans öğrencilerini proje süreci yoluyla araştırmaya teşvik etmektir. Bu nedenle bu etkinlik kapsamında öğretmen adaylarına proje hazırlama eğitimin verilmesi önemlidir. Gerçekleştirilmesi planlanan etkinlik kapsamında öğretmen adaylarının bilimsel araştırma yapabilme becerilerine katkı sağlanacağı düşünülmektedir.

Yapılması planlanan bu etkinlik sonunda öğretmen adaylarının aşağıdaki kazanımlara ulaşmaları beklenmektedir.

Öğretmen adayları;

• TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı hakkında bilgi edinecek,
• TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projesi başvuru formunda özgün değer, amaç ve hedefler, yöntem, proje yönetimi ve yaygın etki kısımlarını doldururken dikkate etmesi gereken hususlar konusunda bilgi sahibi olacak,
• Proje önerilerinin değerlendirilme süreci hakkında bilgi sahibi olacak,
• TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı’na yönelik proje önerisi hazırlayabilecektir.